Johannesburg - een wereld vol contrasten

Vorig weekend ben ik met Charly, Suus, Tess en Angie naar Johannesburg geweest, op bezoek bij onze medestudenten Flora, Daniël, Merel en Marion. Simone ging met haar pa Carel naar Swaziland.
Vrijdagmiddag rijden we na een ochtend werken naar Bronkhorstspruit waar we Tess ophalen. Als we in Joburg aankomen, staat onze studentenfamilie ons al op te wachten in Melville, waar we lekker een hapje eten. Ik logeer met Angela bij de Joburgers op de campus en de anderen logeren in een hostel.
Zaterdagochtend slapen Angela en ik een beetje uit in ons 2persoonsbed en daarna vertrekken we met de groep naar een Neighbourhoodmarket, waar we een heerlijke pizza eten. Op de markt lopen slechts blanken rond, wat verrassend is in een stad als Joburg.
's Middags gaan we naar het zwarte Soweto. Wat een contrast met de martk van vanmorgen... We bezoeken in de township het huis van Mandela, waar hij zelf maar amper gewoond heeft, maar zijn tweede vrouw Winnie, ontzettend lang. Mandela zit zelf rond die tijd gevangen op Robbeneiland. Na het kleine huisje te hebben bewonderd, gaan we door naar het Hector Pietersonmuseum. Hector Pieterson was een jongen van 13jaar die in 1976 mee heeft gestreden tegen de invoering van het Afrikaans als spreektaal op scholen. De jongen heeft het helaas met zijn leven moeten bekopen en de foto waarop zijn dode lichaam door een vriend wordt gedragen en zijn huilende zus is wereldberoemd geworden. Na dit incident ging het bergafwaarts in Soweto en is er veel gestreden, de apartheidsstrijd is hier ontketend. Ik loop door de straat waar de jongeren jaren geleden een vreedzame demonstratie waren gestart, kinderen van 10 tot 18 jaar, die gewoon onderwijs wilden krijgen in een taal die ze konden verstaan, liepen zingend over straat. Het is onbegrijpelijk dat de politie zijn wapens heeft gebruikt om deze demonstratie te onderdrukken... Het is onbegrijpelijk dat er zoveel jongeren zijn gevlucht, opgepakt, gevangengezet, gemarteld en vermoord...
Met een brok in onze keel bezoeken we een shebeen (een kroeg met slechts alcohol in een township). We drinken Joburgbeer, wat zo vies ruikt en er zo vies uitziet, dat ik het goedje niet in mijn mond wil hebben... We krijgen uitleg over het bier van een man die daar werkt. Hij vraagt wat we willen drinken en nog voordat we antwoord kunnen geven, vertelt hij dat hij ooit eens in zijn been is geschoten en daardoor niet meer kon voetballen, wat hij heel goed kon, net zoals Johan Cruijf en Marco van Basten (aah, hij had door dat we uit Nederland kwamen!) Hij is 46 en heeft nog geen vrouw, maar wij zien er allemaal wel goed uit, dus als we met hem willen trouwen en hem mee zouden willen nemen naar Europa, zou dat wel fijn zijn... We vertellen hem dat we allemaal bij Daniël horen en de man heeft diep respect voor Daniël en begint vervolgens met hem te onderhandelen of hij niet een van zijn vrouwen kan missen. Gelukkig laat Daniël geen van ons achter en vertrekken we samen naar de auto's. Tess, Flora, Suzan en Charlotte gaan naar een braai op de campus en ik vertrek met Angela, Daniël, Merel en Marion naar een Indiaas restaurant, waar we ook Annelot aantreffen. We laten ons verrassen en eten een heerlijk maal en hebben het over de contrasten van de dag. 's Morgens blank, 's middags zwart en 's avonds Indiërs. We drinken nog een drankje bij een leuk cafeetje voordat we voldaan in ons bedje rollen...
Zondagochtend gaan de braaimeiden naar huis, zodat Suzan kan skypen met haar vriendje in Australië. Ik ga met Angela, Annelot en de Joburgers naar het Apartheidmuseum. Ik krijg een kaartje met nie-blanke erop en moet door een andere deur naar binnen... Ik kom meer te weten over Mandela en de schoolstrijd van 1976, waar ik gister al over had geleerd. Ook herken ik stukjes van de geschiedenis van het Voortrekkersmuseum uit Pretoria. Ik loop als het ware door de tijd en ga van de apartheid over in de strijd, die heviger is geweest dan ik ooit had gedacht. Het was een ware oorlog, met name in Soweto. Tanks die door de straten rijden, politie die willekeurig mensen oppakken of neerschieten... Zoveel mensen die de strijd met hun leven moeten bekopen. Ik begin het steeds vreemder te vinden dat een blanke minderheid zoveel druk uit heeft geoefend op een zwarte meerderheid. Waarom? Waarom zou een niet blanke minder zijn? Waarom zou je die mogen onderdrukken? Waarom mag die niet met dezelfde tram? Naar hetzelfde strand? Het museum eindigt in het nu, een zwarte president, een zwarte regering, het tegenovergestelde met jaren geleden. Is het dan nu tijd voor de onderdrukking van de blanken? Dat was niet Mandela's idee... die heeft gestreden voor gelijkheid! Met meer vragen verlaat ik het museum, ik ben aangedaan... In de winkel koop ik het boek van Mandela 'A walk to freedom', om meer over de man te weten te komen.
Annelot, Angela en ik nemen afscheid van de Joburgers. Het was een heftig weekend. Ik voel me vreemd, anders, blank... Ik ben dan ook blij met het idee dat sommigen blanken mee hebben gestreden in de strijd tegen de apartheid. Het geeft me enigzins troost... Maar anderzijds veel blanken wisten niet beter, het stond in de wet en daar hielden ze zich braaf aan. Het werd je geleerd door je ouders, je grootouders, op school en in de kerk. Als iedereen er om je heen zo over denkt, is het wel heel moedig om daar tegenin te gaan. En de blanken die dat deden, stonden er vaak alleen voor. Ze waren niet zwart, hebben niet de onderdrukking gevoeld... Maar ze werden ook niet meer geaccepteerd in hun blanke wereld, ze stonden er alleen voor. Ik heb respect voor die blanken die opstonden voor gelijkheid en voor zo'n eenzaam bestaan kozen. Ik voel me nu al af en toe alleen hier, zonder familie, maar heb toch nog andere studenten om me heen...
Ik ben gefascineerd door de geschiedenis van dit land en ik hoop dat de toekomst er voor de mensen hier rooskleuriger uitziet!